Pomniki przyrody

Pomniki przyrody to forma indywidualnej ochrony przyrody. Są one najstarszą formą ochrony przyrody. Twórcą tego pojęcia jest Aleksander von Humboldt (1769-1859), niemiecki przyrodnik, podróżnik, geograf, który podczas wyprawy do Wenezueli nazwał tak imponujące, wyróżniające się drzewa.

Do pomników przyrody zalicza się pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub  ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów. Mogą to być okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.

Na terenie Nadleśnictwa „Śnieżka” dominującą formą ochrony pomnikowej są pojedyncze drzewa. Przy wyborze drzew, decydujący może być wyróżniający je ich sędziwy wiek, niezwykły kształt piękno pokroju lub wielkość. Orientacyjny obwód pnia (na wysokości pierśnicy - 1,3 m) dla rodzimych gatunków drzew i krzewów uznawanych za pomniki ze względu na swoje rozmiary jest różny dla poszczególnych gatunków i wynosi:

• dąb szypułkowy, topola biała, topola czarna – średnica 120 cm, obwód  380  cm,

• buk zwyczajny, dąb bezszypułkowy, jodła pospolita, lipa drobnolistna, lipa  szerokolistna, modrzew europejski, modrzew polski, sosna zwyczajna, świerk pospolity, wierzba biała, wierzba krucha – średnica 100 cm, obwód  314  cm,

• jawor, jesion wyniosły – średnica 80 cm, obwód - 251 cm,

• brzoza brodawkowata, klon zwyczajny, osika, wiąz górski, wiąz pospolity, wiąz  szypułkowy – średnica 60 cm, obwód 220 cm,

• grab zwyczajny, brzoza omszona – średnica 60 cm, obwód 188 cm,

• grusza pospolita, jarzębina pospolita, klon polny – średnica 50 cm, obwód  157  cm,

• czeremcha zwyczajna, czereśnia, głóg, jabłoń dzika, leszczyna, szakłak pospolity – średnica 30 cm, obwód 94 cm.

  O objęciu ochroną może również zdecydować występowanie drzewa na granicy lub poza granicą naturalnego zasięgu danego gatunku.

   

   

   

  Na terenach zabudowanych, jeżeli nie stanowi to zagrożenia dla ludzi i mienia, drzewa stanowiące pomniki przyrody podlegają ochronie aż do samoistnego, całkowitego rozpadu.

  Ochronie podlegają również dzieła sztuki ogrodniczej (parki) oraz elementy mające znaczenie dla piękna krajobrazu (np. aleje).

  W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa „Śnieżka”, poza gruntami będącymi w zarządzie LP zarejestrowanych jest w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody oraz w bazie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska 57 pomników przyrody.

  Wśród nich można wyróżnić:

  53 pomniki przyrody ożywionej:

• 49 pojedyncze drzewa,

• 2 grupy drzew,

• 2 aleje.

4 pomniki przyrody nieożywionej:

• skałka granitowa marmit,

• skałka granitowa w grupie skałek,

• odsłonięcie zwietrzeliny granitowej,

• zeolizowane głazy narzutowe – graniaki wiatrowe.

Na terenie będącym w zarządzie Nadleśnictwa „Śnieżka” znajduje się 5  zarejestrowanych pomników przyrody.

Tab.5. Pomniki przyrody na gruntach zarządzanych przez Nadleśnictwo „Śnieżka”.

Na podkreślenie zasługuje pomnik przyrody – świerk pospolity, który rośnie w  bezpośrednim sąsiedztwie Kowar w dzielnicy Wojków, przy niewielkiej dróżce prowadzącej do Gruszkowa.

Jak podają Wł. Kusiak, A. Węgiel, K. Borkowski i Wł. Danielewicz w książce pt  „Najgrubsze drzewa Lasów Państwowych” (2008) jest to najgrubszy świerk pospolity w Lasach Państwowych. Dla porównania w Europie najgrubszy świerk ze Szwecji (Asby) ma obwód 480 cm.

W opracowaniu tym pomnik przyrody – jodła pospolita z leśnictwa Przełęcz zaliczana jest także do jednych z najgrubszych okazów tego gatunku, które rosną na  terenie zarządzanym przez Lasy Państwowe. Zajmuje ona na tej liście 9 miejsce